Overal ter wereld verschuift het welzijn van vrouwen eindelijk van gefluisterde gesprekken naar een mainstream dialoog. Toch blijft stigma de manier waarop vrouwen over hun gezondheid praten – en hulp zoeken – bepalen. Of het nu gaat om menstruatieproblemen tijdens een vergadering op het werk, postnatale depressie tijdens een familiebijeenkomst of burn-out op kantoor, vrouwen worden nog steeds te vaak geconfronteerd met stilte, minimalisering of onbegrip.
Deze stilte is kostbaar. Uit wereldwijde gegevens uit 2025 blijkt dat 1 op de 3 vrouwen zich zorgen maakt over hun geestelijke of lichamelijke welzijn en dat ze daar niet openlijk over praten – niet met werkgevers, niet met artsen en vaak zelfs niet met vrienden. In Nederland blijkt uit onderzoek van het RIVM dat 51% van de jonge vrouwen hun geestelijke gezondheid als 'matig' omschrijft, terwijl het aantal huisartsbezoeken voor stressgerelateerde klachten sterk is gestegen ten opzichte van de jaren vóór de pandemie . Toch blijft het stigma rond het toegeven van uitputting, angst of menstruatieproblemen bestaan.
Stigma is niet alleen cultureel, het is structureel. Het is verweven met zorgsystemen, beleid op de werkvloer en sociale normen die nog steeds van vrouwen verwachten dat ze in stilte onzichtbare lasten dragen.
De vraag is niet langer of stigma bestaat. De vraag is wat we doen om het te ontmantelen.
Waar het stigma begint
Het stigma rond het welzijn van vrouwen heeft diepe wortels. Eeuwenlang werden vrouwenlichamen gemedicaliseerd, gepathologiseerd of afgewezen. Het woord 'hysterie' zelf, ooit een medische diagnose, komt van het Griekse woord voor baarmoeder – wat de mentale gezondheidsproblemen van vrouwen reduceert tot een veronderstelde tekortkoming in hun biologie.
Spoelen we door naar de 20e eeuw: hoewel er vooruitgang is geboekt, zijn er nog steeds echo's van deze geschiedenis. Vrouwen die chronische pijn melden, krijgen nog steeds vaker te horen dat het 'stressgerelateerd' is. Menstruatieverlof wordt besproken als een 'extraatje' in plaats van erkend als een basisbehoefte voor de gezondheid. Postnatale depressie wordt nog steeds in fluisterende bewoordingen besproken in plaats van als een veelvoorkomende aandoening die wereldwijd tot 1 op de 5 jonge moeders treft (WHO, 2024).
Het stigma begint in stilte, en stilte zorgt ervoor dat het blijft voortbestaan.
Het Nederlandse perspectief
Nederland wordt vaak gezien als vooruitstrevend op het gebied van gezondheidszorg en gendergelijkheid. Toch blijft het stigma bestaan.
-
Uit een onderzoek uit 2025 naar de gezondheidsbewustheid van vrouwen (RIVM) bleek dat bijna 40% van de Nederlandse vrouwen zich ongemakkelijk voelt om op het werk over menstruatie te praten , hoewel de toegang tot gezondheidszorg hoog is.
-
Het stigma op psychische gezondheidsproblemen is groter: ondanks de toename van burn-outs en stressklachten, maken veel vrouwen zich zorgen over hoe collega's of werkgevers hun problemen ervaren.
-
Onderwerpen als de perimenopauze en seksueel welzijn worden nog steeds weinig besproken, zelfs in een maatschappij die bekendstaat om zijn openheid.
Dit creëert een tegenstrijdigheid: toegang bestaat, maar openheid niet. De barrière is niet de hulpbron, maar het stigma.
Waarom er nog steeds een stigma bestaat rond het welzijn van vrouwen
Stigma gedijt in stilte, stereotypen en systemische leemtes. Bij vrouwen uit het zich op verschillende manieren:
-
Culturele verwachtingen: Van vrouwen wordt verwacht dat ze pijn, stress en uitputting ‘doorstaan’ en het lijden normaliseren.
-
Stilte op de werkvloer: Burn-outs en hormonale veranderingen worden nog steeds gezien als zwakke punten.
-
Vooroordelen in de gezondheidszorg: onderzoek toont aan dat symptomen bij vrouwen vaak worden genegeerd of verkeerd worden gediagnosticeerd vergeleken met die bij mannen.
-
Generatiekloven: jongere vrouwen pleiten voor openheid, terwijl oudere generaties zijn opgevoed met het idee dat gezondheidsproblemen privé moeten blijven.
Het resultaat? Veel vrouwen stellen zorg uit, onderdrukken symptomen of voelen zich schuldig omdat ze simpelweg ondersteuning nodig hebben.
Tekenen van verandering: het taboe doorbreken
Ondanks het voortbestaan van het stigma, begint het barsten te vertonen.
-
Publieke dialoog : Nederland heeft meer open discussies over geestelijke gezondheid gezien in de media en politiek, vooral na de pandemie. Jonge vrouwen uiten zich steeds luider op sociale platforms over burn-outs, menstruatie en therapie.
-
Beleidswijzigingen : Landen als Spanje en Japan hebben menstruatieverlof ingevoerd, wat in heel Europa – ook in Nederland – tot debatten heeft geleid. Nederlandse organisaties zoals WOMEN Inc. pleiten voor erkenning van genderspecifieke gezondheidsbehoeften op het werk.
-
Generatie Z-leiderschap : Jonge Nederlandse vrouwen, minder gebonden aan taboes, normaliseren gesprekken over welzijn. Op TikTok veranderen hashtags zoals #mentalegezondheid en #selfcare de verhalen.
-
Initiatieven van werkgevers : Steeds meer werkgevers in Nederland experimenteren met beleid of wellness-apps die de menopauze ondersteunen, maar de toepassing ervan blijft beperkt.
De verandering is langzaam, maar onmiskenbaar.
Hoe AI kan helpen het stigma te doorbreken
Als stigma geworteld is in stilte, ligt de weg vooruit in zichtbaarheid, personalisatie en holistische zorg. Dit is waar technologie en traditie samen kunnen werken.
-
AI voor hyperpersonalisatie
AI kan patronen in slaap, stress, stemming en energie analyseren om te anticiperen op welzijnsbehoeften voordat een crisis toeslaat. Voor Nederlandse vrouwen die meerdere rollen combineren, betekent dit ondersteuning die zich aanpast aan hun ritme, in plaats van hen te dwingen tot algemene welzijnschecklists. -
Oude wortels, moderne relevantie
Systemen zoals Ayurveda en mindfulness erkennen al lang dat welzijn individueel is. Waar oude wijsheid spreekt over balans en cycli, vertaalt AI dit naar bruikbare, realtime ondersteuning. Traditie biedt de filosofie; technologie biedt de precisie. -
Holistisch welzijn als nieuwe standaard
Echte zorg moet mentale, fysieke en emotionele gezondheid integreren. Stress staat niet los van spijsvertering, slaap of relaties. Door zorg voor de hele persoon te normaliseren, verliest het stigma zijn greep – omdat niets aan de gezondheid van vrouwen "te klein" of "te privé" is om ertoe te doen.
Vooruitkijken: een toekomst zonder stigma
Voor Nederlandse vrouwen – en vrouwen overal ter wereld – draait de toekomst van welzijn niet alleen om betere toegang of slimmere technologie. Het moet ook gaan om culturele toestemming om te spreken, te rusten en zonder oordeel verzorgd te worden.
Om het stigma te doorbreken is het volgende nodig:
-
Normalisering van gesprekken op de werkplek, in het gezin en in de gezondheidszorg.
-
Hulpmiddelen zoals AI die veilige, persoonlijke ondersteuning bieden.
-
Teruggrijpen op de eeuwenoude wijsheid die het lichaam van vrouwen met respect behandelt.
-
Holistische zorgmodellen die het mentale, fysieke en emotionele aspect integreren.
De stilte breekt langzaam door. Elk open gesprek, elke AI-aangedreven duw, elke daad van holistische zorg breekt eeuwen van stigma af. Het doel is simpel: een wereld waarin het welzijn van vrouwen niet langer wordt gefluisterd, maar openlijk wordt geëerd.
